قربان‌زاده: فروپاشی شوروی در فوتبال ایران اتفاق می‌افتد!

به گزارش ورزش سه، درست یک سال قبل در ژانویه ۲۰۲۳ تمامی شایعات به واقعیت تبدیل شدند و بزرگترین و عجیب ترین انتقال تاریخ فوتبال با پیوستن کریستیانو رونالدو به النصر عربستان رقم خورد. انتقالی که درپی پروژه جاه طلبانه عربستان برای رهایی از اقتصاد مبتنی بر نفت و افزایش سهم گردشگری این کشور در تولید ناخالص داخلی به وقوع پیوست. اما بسیاری این انتقال را در سطح انتقال ژاوی به قطر یا ریوالدو به ازبکستان می دانستند و گمان می کردند که این پروژه مقطعی درنهایت شکست می خورد و احتمالا عربستانی ها در پنجره نقل و انتقالاتی بعدی فعالیت چندانی نخواهند داشت اما سرمایه گذاری یک میلیارد یورویی عربستانی ها در پنجره نقل و انتقالاتی تابستان ۲۰۲۳ و جذب ستارگانی همچون بنزما، نیمار، سادیو مانه، میتروویچ، اوتاویو، یاسین بونو و….نشان دادند که آنها نگاه مقطعی ندارند و بلکه پروژه ای بلندمدت را در ذهن می پرورانند و می خواهند لیگ فوتبال کشورشان را به سطح پنج لیگ برتر دنیا برسانند و حتی از آن فراتر قرار گرفتن عربستان در بین قطب های اصلی گردشگری جهان مقصد نهایی آنها می باشد.

کارگردان اصلی نمایش مهیج عربستانی ها در فوتبال، صندوق سرمایه گذاری عمومی این کشور است که پیشتر در سال ۲۰۲۱ با خرید بخش عمده سهام باشگاه نیوکاسل خبرساز شد و به صورت مستقیم یا غیر مستقیم مالکیت تیم های لیگ روشن عربستان را برعهده دارد.

گفتنی است که در این بین، افرادی مثل السکاندر چفرین رییس یوفا به طور جد معتقدند که پروژه عربستان درنهایت شکست خواهد خورد و آنها مسیر درستی را برای رشد فوتبال خود اتخاذ نکرده اند اما این مدل باشگاه داری در فوتبال عربستان از سال ۲۰۲۳ به عنوان یک نمونه موفق مورد توجه بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته است.

در همین راستا، با توجه به بحث داغ واگذاری پرسپولیس و استقلال، پژمان راهبر سردبیر سایت ورزش سه در گفتگوی خود با حسین قربان زاده، رییس سازمان خصوصی سازی سوالی را مطرح می کند و از ایشان می پرسد که آیا اساسا پیاده سازی مدل عربستان در ایران امکان پذیر است یا خیر؟

در ادامه، این بخش از گفتگوی حسین قربان زاده و پژمان راهبر را می توانید ملاحظه کنید.

راهبر: ما در فوتبال ایران یک دوگانه داریم که یکیش حق پخش است یک مانعی است که در هر صورت ریشه در یک نهاد حاکمیتی دارد، دوم این باشگاه ها هر کدام به دولت وصل هستند. در واقع آن بخش حاکمیت (صدا و سیما) منطقش این است که شما وقتی می روید از فلان جا و فلان جا و فلان جا پول می گیرید ما برای چی به شما پول بدهیم؟ حالا سوال من این است باتوجه به اینکه عدد و رقمی که در فوتبال دارد می گردد نسبت به پولی که در بیزینس های دیگر ایران می چرخد، بسیار ناچیز است، هیچ وقت فکر کردید که بیایید یک کاری مثل عربستان بکنید که یک دفعه یک جایی بیاید برای پوشش دادن همه باشگاه ها و درواقع، براساس هوادار و قدمت و افتخار بودجه های کلان تخصیص بدهند تا اینکه منجر به این شود که بسیاری از این مسئله برطرف شود. اصلا ما توانایی چنین کاری داریم یا خیر؟

قربان زاده: شما بالاخره با یک دکمه در بانک می توانید تسهیلات بدهید. اما درخصوص تسهیلات دادن، بانکدار بداند که می صرفد براش آن تسهیلات را بدهد. یعنی هزینه خلق پولش کمتر از سودی که از این تسهیلات می دهد، باشد حتما این کار را انجام می دهد. پس این در آن تردیدی ندارد. اگر شما در اخبار می شنوید که درخصوص وام ازدواج با کمبود منابع روبرو هستیم، چون بانکدار می داند که آنجا براش سود تسهیلاتی که می دهد نسبت به هزینه خلق پولش کمتر است. پس اتفاقی که در مدل اقتصادی ارزیابی می کنیم به این معنا نیست که پولی وجود ندارد و… 

شما وقتی جایی می خواهی هزینه کنی که انتهایی ندارد یا باید مدل اقتصادیت مدل حکمرانی کومونیستی باشد یا مدل حکمرانی بی زحمتی که فقط برپایه نفت است باشد و کشور را آنجوری اداره کنی و درآمد سرانه آنچنانی مثل کشورهای حاشیه خلیج فارس بسازی و یا برای یک برندینگی که من می خواهم نئون بزنم یا شهر فلان را ایجاد کنم اساسا می خواهم تحول ایجاد کنم می آیم یک پولی را تزریق می‌کنم. این اتفاق پشتش حتما باید یک نظم و نگاه بازاری به معنای مارکت اقتصادی باشد. به همین دلیل است که از آوردن رونالدو، النصر عربستان سود می کند. یعنی نسبت به هزینه ای که قرارداد رونالدو دارد نسبت به آورده ای که حضور رونالدو دارد، کمتر است. 

اینها مثل بانکداری که می سنجد کدام طرح به سود ما است، این را سنجیده اند. اینها از صفحه اینستاگرام رونالدو تا توییتی که برای نئوم می زند تا بردنش در جشن ملی عربستان تا اتفاقات حاشیه ای دیگر و الی ماشاالله رویدادی که با حضور رونالدو برگزار می کنند، درآمدزایی می کنند. پس اتفاقا آنجا هم یک نگاه اقتصادی است. اما ما متاسفانه الان تقاضای یک سری از مدیران فوتبال، صرفا تزریق منابع بدون آن مدل نگاه بازاری است. اینجا شما هرچی بریزی پایانی ندارد. جیب ها به عدد نفوس خلایق وجود دارد و اصلا پر نمی‌شود. 

پس اول از همه باید دو دوتای اقتصادی نظام باشگاه داری را ایجاد کرد. هیچ اشکالی ندارد یک باشگاهی منفعت ببرد از آنچه مردم می‌بینند و هیچ اشکالی ندارد که سازمان صدا و سیما و فدراسیون و سازمان لیگ و… هرکدام سهمشان شفاف مشخص باشد. در ذیل این شفافیت، یک باشگاه می گوید من بروم فلان بازیکن را از فلان لیگ بیاورم و اگر این روند را من داشته باشم می توانم این آورده اقتصادی را داشته باشم. این نکته مهمی بود که عرض کردم. ببینید الان شما گفتید که بیاییم این مدل واگذاری را بگذاریم کنار، دولت بیاید همه باشگاه ها را بیاورد زیر چتر خودش و یکی را بیشتر پول بدهد و یکی را کمتر. بعد بگوید که این بحث ها را کنار بگذارید که من خرج همه را دارم می دهم. من می گویم که این اتفاق مثل همان فروپاشی که ما در شوروی داشتیم، کوچکش کنیم و در فوتبال درنظر بگیریم این اتفاق می افتد. 

قیاس عربستان اشتباه است چون عربستان نرخ بازدهی داخلی دارد برای پروژه جذب رونالدو. عربستان می داند که با مدل اقتصادی دارد این کار را انجام می دهد. ضمن اینکه حالا مدل کشورداری آنها با ما تفاوت دارد.